Vierkante meningen en rollende zaken: openbare rollervoorzieningen

Bij openbare voorzieningen weet je meestal meteen of het toegankelijk is voor rollers. Dan staat er duidelijk een icoontje van een rolstoel bij, om aan te duiden dat het voor rollers is. Al is het soms ingewikkeld, want niet iedere faciliteit is alléén voor rollers.

Rollerparkeerkaart

Voor mensen met een beperking is er de bekende gehandicaptenparkeerkaart. Bij de aanvraag gelden strenge voorwaarden, zoals dat je niet meer dan 100 meter kunt lopen. Hierdoor komen de meeste mensen met een energiebeperking niet voor deze kaart in aanmerking.

Een rollerparkeerkaart aanvragen is in Nederland inherent aan een stapel papierwerk. Helaas wordt na betaling van de aanvraag pas duidelijk of de parkeerkaart wel of niet wordt toegekend. Zowel Ellie als Nanette hebben beiden de parkeerkaart niet gekregen. Nanette: “De parkeerkaart heb ik dus niet gekregen. Ondanks dat lopen voor mij soms totaal onmogelijk is, vinden ze mijn gezondheid ‘te goed’.”

Ellie: “Ik vind het belachelijk hoe de regelgeving momenteel is omtrent de rollerparkeerkaart. Sommige rollers krijgen de kaart wel, anderen niet. Ik behoor helaas tot de laatste groep, omdat ik zelf niet in het bezit ben van een auto. Als ik dan met iemand kan meerijden, mogen we niet op de rollerparkeerplaats parkeren.”

Laden en lossen op de rollerparkeerplaats

Het zal je maar overkomen: je bent roller en wilt parkeren op een voor jou aangewezen rollerparkeerplaats. Eenmaal aangekomen tref je daar een stel ouders aan die kinderen laden en lossen voor een kinderfeestje.
Miranda: “Als mensen te beroerd zijn om te lopen en zonder rollerparkeerkaart op de gehandicaptenparkeerplaats staan, dan erger ik mij daar zeker aan! Ik vraag hun meestal of zij mijn handicap er ook bij willen nemen.”

Astrid: “Wij hebben bij de supermarkt maar één gehandicaptenparkeerplaats. Soms is de plek bezet, maar gelukkig red ik mezelf wel. Maar ik heb ook weleens iemand aangesproken, die zijn kaart niet zichtbaar toonde achter de voorruit. Die persoon bleek uiteindelijk wel een kaart hebben en toen heb ik mijn excuses aangeboden.”

Daniël: “Het is niet netjes als mensen zonder handicap parkeren op een gehandicaptenparkeerplaats. Maar als het van korte duur is, kunnen wij als rollers best coulant zijn. Als het daarentegen te lang duurt, ben ik bereid om mijn auto ervoor te zetten om een statement te maken.”

Peggy: “Gehandicaptenparkeerplaatsen zijn er niet voor niets. Ik erger mij eraan dat mensen deze plek bezet houden, terwijl ze het niet nodig hebben. Bij de sportschool heb ik er wel vaker iets van gezegd. Meestal leidt dat tot niets en rijden ze snel weg.”

Rollerkassa’s

Tegenwoordig hebben alle grote supermarkten wel een kassa met een brede doorgang. Daar hangt meestal een bordje boven dat deze kassa voor rollers en kinderwagens is. Maar sommige mensen (rollend of niet) hebben liever een snelle kassa, omdat hun beperking is dat ze weinig energie hebben.

Bij rollers is de beperking duidelijk zichtbaar, maar niet op het moment dat de parttime-roller zonder wielen aankomt. Ellie: “Mensen zien het niet als een rollerkassa, maar meer als een kassa met een brede doorgang, welke voor iedereen beschikbaar is.”

Brigitte: “Bij de Primark is er een speciale rollerkassa, welke alleen wordt geopend voor rollers. Je wordt als roller dan geroepen door een medewerker, waardoor je niet in de rij hoeft te wachten.”

Nanette: ”Ik ben een van die eigenwijze rollers die, als het even kan, te eigenwijs is om in mijn rolstoel te gaan zitten. Aan de buitenkant ziet men op zo’n moment niets aan mij, maar ik heb wel degelijk klachten, waardoor te lang staan mij niet lukt. Ik ben van mening dat ik op zo’n moment recht heb om sneller langs de kassa te mogen, zodat het voor mij haalbaar is om zelfstandig boodschappen te doen.”

Daniël: “Eigenlijk reken ik mijn boodschappen meestal af bij de zelfscankassa, zodat ik alles zelfstandig kan regelen.”

Peggy: “Ik vind dat niet-rollers eerst kunnen checken of er iemand in de buurt is die het harder nodig heeft.”

Rollerpaskamers

Sommige kledingwinkels hebben rolstoeltoegankelijke paskamers, zodat je ook als roller je nieuwe kleding in de winkel kunt passen – net als andere klanten.

Astrid: “Ik kan mij goed voorstellen dat het ontzettend gezellig is om met de hele groep kleding te gaan passen in de grote paskamer. Ik zou alleen wel vragen of ik er gebruik van kan maken, als de enige rollerpaskamer daardoor bezet is. Gebruiken is wat mij betreft oké, als er maar ruimte wordt gemaakt voor de mensen die het nodig hebben.” Brigitte deelt dezelfde mening. Brigitte: “Ik laat het meestal gaan, behalve als het echt te lang duurt. Het lastige is dat men alleen mijn rolstoel ziet. Die ander ziet dus niet dat ik energie verlies, want dat is onzichtbaar.”

Nanette: “Kleding pas ik vaak thuis, omdat ik met mijn rolstoel de meeste kledingwinkels niet inkom. Het jammere hieraan is, dat als thuis blijkt dat de kleding niet past, ik nog meer energie kwijt ben aan het retourneren.”

Openbare liften

Zoals bij de meeste rollers bekend zijn er al langere tijd op Nederlandse stations veel liften defect. Astrid: “Dat kan écht niet. Ik reis zelf meestal samen met mijn man. Hij helpt mij uiteraard. Maar een defecte lift maakt zelfstandig reizen met het OV voor mij onmogelijk.”

En als de lift bruikbaar is, komt het regelmatig voor dat op drukke stations geen ruimte wordt gemaakt voor rollers. Peggy: “Rollers moeten wel de ruimte krijgen. Ook al is het lastig in te schatten of een loper misschien een onzichtbare handicap heeft. Op veel grote stations is bijvoorbeeld ook een roltrap aanwezig, waar lopers gebruik van kunnen maken.”

Astrid: “Ik kan mij wel ergeren aan wachten op de lift, omdat lopers er gebruik van maken. Zelfs als ik alle tijd heb. Mijn beperking is zichtbaar, maar die van een ander wellicht niet. Daarom probeer ik niet te oordelen, ondanks de ergernis.”

Brigitte: “Tot mijn grote verbazing stappen mensen soms over mijn voeten om voor te dringen bij de lift. Zo zetten ze mij klem, want dan kan ik geen kant meer op.”

Ellie: ”In Duitsland hangen op sommige plekken op stations stickers, waarop staat dat rollers voorrang hebben. Je hoeft daardoor niets te vragen. De meeste mensen in Duitsland houden zich keurig aan de regels.”

Miranda: “Regelmatig kom ik situaties tegen waarin moeders met kinderen gebruik maken van een lift, omdat de kinderen dat willen. Ik begrijp wel dat een lift leuk is voor een kind, maar ik vind het vervelend dat ik daardoor moet wachten, terwijl ik de lift écht nodig heb.”

Rollertoiletten: delen of niet?

Steeds vaker zijn toegankelijke toiletten multifunctionele ruimtes die niet alleen geschikt zijn voor rolstoelgebruikers, maar ook voor ouders met jonge kinderen die een schone luier nodig hebben.

Brigitte: “Ik begrijp het wel dat mensen soms geen zin hebben om in de rij te staan voor een toiletbezoek. Meestal zeg ik er niets van. Zij schamen zich al wanneer ze mij zien zitten.”

Daniël: “Ik snap wel dat men gebruik maakt van het rollertoilet, als er geen ander toilet vrij is. Toen ik nog geen roller was, heb ik mij hier ook wel schuldig aan gemaakt. Ik herinner mij wel dat ik me erg voor schut voelde staan, toen ik onterecht gebruik maakte van het toegankelijke toilet en een roller op mij stond te wachten. Uiteraard heb ik mijn excuses aangeboden! Maar eerlijk is eerlijk, het is niet de bedoeling.”

Miranda: “Wanneer ik moeders met grotere kinderen dan een baby uit een rollertoilet zie komen, dan spreek ik de moeder aan. Meestal nemen ze mij dat niet in dank af of schamen ze zich voor hun eigen actie.”

Ellie: “Aan de buitenkant is niet altijd zichtbaar of iemand een beperking heeft. Dit vind ik dus een lastige, en ik zou hier niet zo snel iemand op aanspreken.”

Jochem: “Voor veel transgender mensen zijn openbare toiletten een groot probleem. Als je een vrouw bent, maar mensen denken een man te zien, dan word je het damestoilet uitgekeken. Non-binaire mensen, die zich noch man noch vrouw voelen, kunnen bijna niet naar een openbaar toilet, omdat er zo weinig genderneutrale toiletten zijn. Daarom maken veel transgender mensen gebruik van de toegankelijke toiletten. Ook mensen met een angststoornis of extreme ‘plasverlegenheid’ zijn vaak dankbare gebruikers van toegankelijke toiletten, want daar is de privacy die zij nodig hebben. Wat mij betreft zijn toegankelijke toiletten dus niet alleen voor rollers. Dat betekent wel dat ik soms even moet wachten. Maar lopers moeten ook vaak even wachten, dus waarom wij niet?!”

Miranda: “Sowieso zijn er te weinig openbare rollertoiletten in Nederland. En als ze er zijn, zoals bijvoorbeeld bij een tankstation, dan ben ik vaak genoodzaakt om eerst de sleutel op te halen. Daar kan ik mij best wel aan ergeren.” Voor Daniël is dit ook een frustratie.

Inclusieve samenleving

Als we met z’n allen naar een inclusieve samenleving willen, is het dan niet de bedoeling dat aparte rollerfaciliteiten straks niet meer bestaan? Dan zouden er bijvoorbeeld alleen nog voor iedereen toegankelijke toiletten zijn. Wanneer we dat bereiken, komen we het dichtstbij een gelijke behandeling voor iedereen. Maar is het ook haalbaar?

Peggy: “Ik denk dat we nu aparte toiletten hebben vanwege ruimtegebrek. Maar altijd nog liever een apart rollertoilet dan een toegankelijk toilet dat als opslagplaats wordt gebruikt! Het mooiste zou zijn als alles zodanig verandert dat faciliteiten niet meer voor een specifieke doelgroep zijn.” Miranda en Astrid sluiten zich hierbij aan.

Nanette: “Ik denk dat het niet volledig haalbaar is. Een perfect toegankelijk toilet is zo ongeveer vier keer zo groot als de huidige standaard toiletten. Ik ben er zelf aan gewend dat ik soms hulp en aanpassingen nodig heb. Dat feit accepteer ik.”

Daniël: “Ik zou het liefst willen dat er ruimere, gedeelde toiletten komen, zodat we niet meer in een hokje worden gestopt.”

Jochem: “Men zegt te makkelijk dat dingen niet kunnen. Of dat ik mijn handicap moet accepteren – daarmee bedoelt men dan dat ik minder moet willen. Het probleem is dat de samenleving niet accepteert dat veel mensen andere dingen nodig hebben. De oplossing is zó ontwerpen, bouwen en inrichten dat het werkt voor (bijna) iedereen. Dat is die inclusieve samenleving! Pas als we echt inclusief gaan denken, zal blijken dat er veel meer mogelijk is. Het is echt veel makkelijker dan we denken, weet ik uit ervaring.”

Werk aan de winkel

Daniël: “De toegankelijkheid is aan een update toe. Ik stoor mij veelal aan klinkers en oneffenheden op wegen en paden.”

Miranda: “Er zijn naar mijn meningen te weinig toegankelijke sportclubs waar je als roller terecht kan én ook gebruik kunt maken van de faciliteiten.”

Jochem: “Ik vind het absurd dat horeca wel rolstoeltoegankelijk zijn, maar geen toegankelijk toilet hebben. Hoe kunnen weldenkende mensen dat vergeten?!”

Brigitte: “Ik ben van mening dat elk restaurant en elke winkel toegankelijk moet zijn voor iedereen. En ik hoop dat er in de toekomst meer oplaadpunten komen voor het laden van rolstoelen en scootmobiels. Wat de toegankelijkheid in winkels betreft denk ik dat er meer bewustwording moet komen vanuit de winkeliers zelf.”