Zorg in natura (ZiN) of persoonsgebonden budget (pgb)

Zorg in natura (ZIN)

Een gemeente zal in principe altijd zorg in natura aanbieden. Dat betekent dat de gemeente zelf het hulpmiddel zal verstrekken. Er zijn verschillende leveranciers die hulpmiddelen leveren en onderhouden. De gemeente sluit contracten af met één of meer van deze leveranciers. Vaak zijn er ook standaard hulpmiddelen afgesproken met die leveranciers.

Bijvoorbeeld: de gemeente biedt je de keus uit rolstoel A, B of C. Stel dat jij D wilt hebben, dan is het belangrijk dat je goed kunt uitleggen waarom optie A, B en C voor jou niet voldoen en D wel. Een onafhankelijk cliëntondersteuner en het advies van een ergotherapeut kunnen hierbij helpen.

Op grond van de WMO heb je ook het recht om een persoonlijk plan (artikel 2.3.2 lid 2 WMO 2015) in te dienen bij de gemeente. Dit plan kun je tot maximaal 7 dagen na je oorspronkelijke aanvraag indienen. In het persoonlijk plan beschrijf je welke ondersteuning nodig is en waarom, maar ook welke omstandigheden een rol spelen. ‘Omstandigheden’ is heel breed: het gaat dan over wat je kan, welke ondersteuning je hebt (bijvoorbeeld mantelzorg of via de zorgverzekering), maar ook over jouw behoeften als persoon. In feite schrijf je dus een eigen indicatie.

De gemeente moet dit persoonlijk plan meenemen in de overwegingen. Bij sommige gemeenten kun je op hun website vinden met welke leveranciers zij contracten hebben. Als dit niet online staat kun je dit bij het WMO-loket navragen. Soms kun je kiezen tussen verschillende leveranciers, maar dit is niet altijd zo.

Persoonsgebonden budget (pgb)

Met een persoonsgebonden budget kun je zelf zorg inkopen. Je bent dan niet gebonden aan de leveranciers waarmee de gemeente een contract heeft, maar er gelden wel een aantal verplichtingen:

• Je moet uitleggen waarom je een pgb nodig hebt. In de praktijk betekent dat ook uitleggen waarom het aanbod van de gemeente niet voldoet.
• Je moet aantonen dat het hulpmiddel (of de hulp) veilig is en van goede kwaliteit.
• Je moet het pgb zelf beheren en dus pgb-vaardig zijn. Dat betekent dat je ook een administratie kunt voeren en contracten met leveranciers of zorgverleners kunt sluiten.

Een gemeente kan je vragen om je pgb-vaardigheid aan te tonen met een test. Gemeenten kunnen daarnaast nog aanvullende eisen stellen in een gemeentelijke verordening, het is dus verstandig daarnaar te vragen.

Maar als je aan de eisen voldoet heb je recht op een pgb, de gemeente kan dat niet ‘zomaar’ weigeren. De gemeente stelt het tarief vast, dus hoeveel geld je krijgt voor bepaalde ondersteuning. Volgens de wet moeten die tarieven ‘toereikend’ zijn, maar er zijn geen vaste bedragen vastgesteld. Meestal gaat de gemeente uit van de prijzen die zij zelf betalen voor een hulpmiddel als het vanuit zorg in natura geleverd wordt. De gemeente hoeft niet per se meer geld uit te geven dan zij zouden doen bij ZiN. Daardoor kan het zijn dat het pgb niet altijd voldoende is, je kunt dan zelf geld bijleggen.

Een aantal belangrijke dingen om te onthouden als je met een pgb vanuit de WMO wilt werken:

• Elke gemeente kan eigen regels opstellen. Zorg dat je deze kent voordat je kiest.
• Een pgb is niet altijd toereikend voor het hulpmiddel dat je wilt. Gemeenten gaan vaak uit van wat zij zelf bij een leverancier zouden betalen. Omdat zij een sterkere onderhandelingspositie hebben, betalen zij vaak minder dan jij als individuele koper. In zo’n geval is een pgb niet toereikend voor jouw gekozen hulpmiddel.
• Sommige gemeenten betalen het pgb in termijnen uit, je hebt dan niet direct voldoende geld om het hulpmiddel in één keer aan te schaffen.
• Bij Zorg in Natura sluit de gemeente ook een contract af met een leverancier over onderhoud. Maar met een pgb moet je dit zelf (laten) doen. Als er iets stuk gaat aan je hulpmiddel dat je vanuit een pgb aangeschaft hebt, moet je de reparaties dus zelf regelen en betalen.
• Het pgb vraagt om meer eigen organisatie: je hebt meer vrijheid, maar ook meer zaken te regelen.

Hoewel het een goede oplossing kan zijn om voor een pgb te kiezen, is dit in de praktijk niet heel eenvoudig. Het is aan te raden om je goed te laten voorlichten door een onafhankelijke cliëntondersteuner of je aan te sluiten bij Per Saldo. Per Saldo is de belangenbehartiger van mensen met een pgb.

Extra informatie

Meer over een persoonlijk plan lees je op de Powerkaart van SupportMagazine.

Op de website van Zorgwijzer kun je meer vinden over de vergoeding van hulpmiddelen. 

Algemene informatie over pgb-vaardigheid van de Rijksoverheid.

Doe de pgb-test van Per Saldo. 

Op de website van Regelhulp kun je terecht voor meer informatie, bijvoorbeeld over een pgb via de WMO.

Bij sommige gemeenten kun je op de website vinden met welke leveranciers zij contracten hebben, dit is bijvoorbeeld zo bij de gemeente Utrecht.

Sommige gemeenten hebben contracten met meerdere leveranciers, dan kun je soms zelf kiezen van wie jij jouw hulpmiddel krijgt.