Column Martine: Rollende rakker

Ik ben een lopende roller of een rollende loper, het is maar hoe je er tegenaan kijkt. Mensen denken vaak dat je alleen in een rolstoel zit als je een dwarslaesie hebt, als je echt geen stap kunt lopen. Maar ook hier zitten vijftig tinten tussen zwart en wit.

Er zijn ontzettend veel redenen voor het gebruik van een rolstoel – zelfs voor misbruik ervan trouwens. De bekendste is het niet kunnen gebruiken van je benen. Maar er is ook zoiets als het niet goed kunnen gebruiken van je benen of het niet lang kunnen gebruiken van je benen. Ik kan bijvoorbeeld prima lopen in huis. Nou ja, ik doe aan de pinguïnhop of de wiebelpophop bij vlagen, maar in mijn ogen is dat soort van lopen. Ik mis stabiliteit, ik heb mijn gewrichten soort van de ruimte gegeven. Daardoor hang ik in mijn banden als de Nederlandse Amerikaan: van voor naar achter, van links naar rechts. Ik ben als zo’n tuimelclowntje: ik wiebel, de ene keer iets meer, de andere keer wat minder. Hoe dan ook, ik loop – alleen niet zo ver en niet zo lang, vandaar de stoel.

Je hebt dus niet-lopers en een-beetje-lopers (soort van niet-compleet-lopers). Daarnaast heb je de mensen die graag willen, maar niet zo ver kunnen. Dit hoeft niet noodzakelijkerwijs in de benen te zitten, ook een gebrek aan energie kan een reden zijn voor een rolstoel. Of een gebrek aan lucht. Of niet kunnen staan door bijvoorbeeld een op hol slaand hart of een sterk wisselende bloeddruk. Er zijn tig redenen voor het gebruik van een rolstoel.

Er is ook een ruime keuze in stoelen: je kunt zelf rollen, geduwd moeten worden, gedeeltelijk aangedreven of misschien volledig elektrisch, of alles daartussen. De keuze is reuze! Al ben je wel afhankelijk van hulp van buitenaf; een rolstoel is geen goedkope ‘accessoire’. Logisch, want dan wil iedere luiaard zo’n hip item onder z’n kont. (Al is het maar voor het fijne parkeren of de vermeende voorrang in de pretparken). Nee, alle gekheid op mijn stokje, je gaat er niet in zitten voor de lol – of de luiheid. De overstap van lopen naar rollen gaat gepaard met een heel acceptatieproces.

Mijn reactie op de stoel, een jaar of acht geleden, was: ‘nooit ga ik erin!’ en dat meende ik. Wat ik toen nog niet wist, is dat ik langzaam zou verpieteren achter de geraniums. Mijn wereld werd steeds een beetje kleiner, het begon met niet meer ‘uit’ kunnen. ‘Uit’ als in dagje winkelen, dierentuin, dat soort dingen. Ik liep van bankje naar bankje. Was uitgeput, zere benen, zware boetes. Het ging niet meer, mijn gewrichten konden mij niet meer dragen. Ik betrapte mijzelf op enige jaloezie richting een rolstoelgebruiker in het revalidatiecentrum en dat was de eerste stap. Langzaam kwam het besef dat ik dan misschien nog wel een stukje kon lopen, maar dat ik daarmee het huis niet meer uitkwam. Ik legde mijn observaties neer bij mijn fysio. Samen kwamen we tot de conclusie dat ik toch echt wielen nodig had, onder mijn kont, een linkse en een rechtse.

De eerste uitstapjes waren spannend, een lomp leengevaarte, ik schaamde me rot. Maar ik kwam weer buiten. Ik ben eerlijk, de schaamte overheerste. Toen kwam mijn Quickie, mijn mooie, stoere, hippe stoeltje. Wat was ik blij! Van een leien dakje ging het nog niet. Mijn aangedreven wielen bleken zeer storingsgevoelig en zo werd ik te vaak geduwd naar mijn eigenzinnige zin. Ik overschreed de drempels en leerde accepteren. In het begin durfde ik mijn stoel niet uit, bang voor wat mensen zouden zeggen, voor oordelen. Dan kun je lopen en durf je niet! Dat doen mensen met hun meningen en oordelen met je: ze maken je onzeker.

Inmiddels is er een compleet wagenpark. Naast mijn Quickie heb ik Alex de tweede, mijn elektrische rolstoel. Ik loop nog steeds in huis, maar ook in winkels. Ik stap in- en uit, ik ben niet verantwoordelijk voor wat een ander vindt en denkt. Ik leef mijn eigen leven, zonder schaamte. Ik geniet op wielen en ben er dankbaar voor. Mijn wielen zijn mijn benen. Nee, ze zijn beter dan mijn benen en dat geeft niks. Ik ben weer compleet!

Eerder gepubliceerd op de website van Martine Reesink, welkomindewereldvaneenkneus.com.