Wel mensenrechten, maar niet je recht kunnen krijgen

Toen in 2016 Nederland het VN-verdrag handicap ratificeerde, stond eindelijk wettelijk vast dat ook rolstoelgebruikers mensenrechten hebben. Perfect geregeld zou je zeggen, maar helaas is dat niet waar. Het bijbehorende facultatief protocol dat individueel klachtrecht regelt is niet meteen ondertekend en al vijf jaar wordt de ratificatie hiervan uitgesteld. Inmiddels is Nederland het enige land in West-Europa dat individuele klachtrecht nog niet geregeld heeft.

Wat betekent dit nu in de praktijk? Dit facultatief protocol regelt dat een individu met een handicap zich kan beroepen op de schending van zijn of haar mensenrechten voor het verdragscomité in  Genève, maar ook voor de rechter. Nu heb je als roller op papier wel rechten, maar kun je geen zaak aanspannen om dit recht ook op te eisen. Dus je kan helemaal niemand ter verantwoording roepen en alsnog zorgen dat je krijgt waar je recht op hebt.

Waarom heeft Nederland dit facultatief protocol nog steeds niet ondertekend? Dat is een raadsel. Sinds 2016 zijn er talloze toezeggingen gedaan door ministers en staatssecretarissen. Opmerkelijk is dat al twee maal door achtereenvolgende regeringen advies gevraagd is aan de Raad van State. Deze adviezen zijn niet met de Tweede Kamer gedeeld en daardoor blijft onduidelijk wat de belemmeringen zijn die ratificatie in de weg staan. Kortom: zelfs de Tweede Kamer weet niet waarom dit nog niet geregeld is.

Demissionair minister Tamara van Ark stelt nu alweer voor om het maar aan het volgend kabinet over te laten. Inmiddels hebben 6 partijen de ratificatie in hun verkiezingsprogramma opgenomen: D66, CU, GL, PvdD, PvdA, Bij1. Twee partijen behoren tot het huidige demissionaire Kabinet.

In een democratische rechtstaat hoort de burger bij mensenrechtenschending toegang tot de rechter te hebben en zijn recht te kunnen halen. De mogelijkheid om een klacht in te dienen versterkt enerzijds de positie van individuele mensen met een handicap en anderzijds, zo blijkt uit de werking in andere landen, is de overheid geneigd om het verdrag beter na te leven. Door de ratificatie dus uit te blijven stellen onthoudt de regering personen met een handicap van rechtsbescherming.

Op donderdag 20 mei wordt er nogmaals overleg gevoerd in de Tweede Kamer over dit protocol. Verschillende partijen, waaronder de Coalitie voor Inclusie en Ieder(in), dringen erop aan dat dit protocol eindelijk eens ondertekend wordt. Nederland presenteert zichzelf graag als gidsland als het om mensenrechten gaat, dus er is werk aan de winkel. Mensenrechten zouden niet afhankelijk moeten zijn van welk kabinet er zit. Daar zouden we het allemaal over eens moeten zijn. Toch?

Laat weten hoe jij hierover denkt en reageer in de comments hieronder.