Voor risicogroepen is einde COVID crisis nog niet in zicht

Dit artikel is geschreven door leden van actiegroep GeenDorHout.

Zestien maanden COVID-19. Als je het snel uitspreekt, lijkt het helemaal niet lang. Maar als we het langzaam uitspreken, dan wordt het al wat ernstiger. Zestien maanden is lang. Zestien maanden is héél lang. En voor risicogroepen leken deze zestien maanden schier oneindig. Want zestien maanden lang werden wij vergeten, niet gezien of bewust over het hoofd gezien. Is het einde nu dan eindelijk in zicht?

Wanneer je naar het nieuws kijkt, krijg je gemakkelijk het idee dat we de COVID crisis achter ons kunnen laten. We hebben vaccins en de vaccinatiesnelheid neemt toe. Ondanks het terugdraaien van een aantal van de versoepelingen lijkt nog heel veel te mogen. Verhalen over mogelijke nieuwe golven worden wel gedeeld, maar bijna altijd vergezeld door redenen waarom versoepelen tóch oké is. Het nieuws reflecteert echter niet het verhaal van de risicogroepen. Want zestien maanden later zitten veel van hen nog steeds binnen zonder uitzicht op het einde van hun lockdown.

Vaccinatie is niet de oplossing voor alle problemen

Vaccins zijn een machtig wapen in de strijd tegen COVID-19 maar zijn slechts één wapen in het arsenaal dat wij nodig hebben en zeker niet het complete antwoord. Ze zorgen dat je minder ziek wordt van COVID en dat is belangrijk, niet alleen voor de risicogroepen want iedereen kan ernstig ziek worden of long COVID krijgen, maar het betekent wel dat je nog steeds COVID kan krijgen. Of gevaccineerden COVID wel of niet door kunnen geven aan anderen is nog steeds onduidelijk. Er wordt vaak gezegd dat als je gevaccineerd bent je anderen ook beschermd, maar daar is dus nog geen wetenschappelijk bewijs voor.

Wanneer iedereen gevaccineerd is, maakt dat niet uit. Maar helaas is dat niet de realiteit. Veel Nederlanders wachten nog op hun tweede of zelfs eerste prik en of kinderen gevaccineerd mogen worden is nog steeds onderwerp van discussie. Dan zijn er uiteraard nog de mensen die geen prik wíllen. Maar zelfs de risicogroepen, om wiens bescherming het volgens de regering toch allemaal te doen is, zijn niet allemaal gevaccineerd. Een deel van hen wacht nog op hun tweede vaccinatie, of is zelfs nog niet aan de beurt geweest voor de eerste. Maar ook geldt voor sommige risicogroepers dat een vaccinatie voor hen niet de oplossing is. Sommigen kúnnen niet gevaccineerd worden vanwege hun aandoeningen, bijvoorbeeld een allergie. Bij anderen beschermt de vaccinatie onvoldoende, bijvoorbeeld vanwege een verzwakt immuunsysteem of door bepaalde medicatie. Voor de mensen met een minder goed werkend immuunsysteem zou een derde prik kunnen helpen, maar het is nog niet duidelijk of en wanneer dit gaat gebeuren.

Niet alleen is (nog) lang niet iedereen gevaccineerd, tegelijkertijd komen er steeds weer nieuwe COVID-varianten bij. Hoe meer we COVID toestaan om rond te blijven gaan, hoe groter de kans is dat er nóg meer varianten bijkomen. Het is onduidelijk hoe goed de vaccins tegen deze nieuwe varianten helpen.

Zicht op het virus raakt kwijt

Deze onvoorspelbare en risicovolle situatie vraagt volgens ons om zorgvuldigheid. Te snel maatregelen loslaten brengt de gezondheid van risicogroepen in gevaar. Mondkapjes, minder verplaatsingen buitenshuis en het aanhouden van de anderhalve meter in het OV zijn enkele voorbeelden van manieren om de maatschappij veilig open te houden voor iedereen terwijl we wachten op wetenschappelijke inzichten die meer duidelijkheid bieden. Ook het in stand houden van bron- en contactonderzoek is belangrijk om uitbraken snel onder controle te brengen. Op die manier mogen we allemaal weer wat meer, maar blijft de situatie veilig zodat ook risicogroepers hun vrijheid weer een beetje terugkrijgen. Bovendien voorkomt het waarschijnlijk een vierde golf en de daarop volgende lockdown.

Dat is echter niet wat er nu gebeurt. Ondanks de nieuwe deltavariant en het grote aantal niet- of slechts gedeeltelijk gevaccineerden, is de maatschappij weer bijna volledig open. In deze situatie kunnen veel risicogroepers nog steeds niet veilig naar buiten. De anderhalve meter regel wordt op veel plekken al lang niet meer in acht genomen, mensen komen besmet terug van vakantie in het buitenland en mondkapjes zijn niet langer verplicht. Dit betekent dat meer mensen weer besmet raken, maar omdat zij zich veilig wanen door hun vaccin zullen zij zich minder gauw laten testen. In combinatie met het grotendeels wegvallen van het bron- en contactonderzoek raken we zo het zicht op het virus kwijt.

Vrijheid voor iedereen, ook voor risicogroepen

Terwijl de rest van de maatschappij van de versoepelingen geniet is de situatie voor veel mensen uit de risicogroepen juist gevaarlijker, zeker wanneer hun vaccin niet voldoende werkt of een vaccin voor hen niet mogelijk is. Ook het RIVM erkent dit, want ondanks de versoepelingen is het RIVM-advies voor risicogroepen nog altijd: reis niet met het ov, ontvang zo weinig mogelijk mensen, ga niet naar de supermarkt. De tweedeling tussen risicogroepen en niet-risicogroepen is dan ook nog schrijnender dan voor de versoepelingen.

“Alleen samen”, zo was steeds officieel het devies, maar in de realiteit staan risicogroepen er alleen voor. Nog steeds wordt van ons verwacht alles in te leveren zodat de rest van de maatschappij dóór kan. Maar ook wij maken deel uit van dit land. Ook wij horen erbij en willen niet achterblijven.

Risicogroepen worden al zestien maanden buitengesloten. En voor ons is het einde nog steeds niet in zicht. Ook wij willen onze vrijheid terug.

Meer informatie en je aansluiten

Alle schrijvers zijn in verschillende rollen betrokken bij GeenDorHout, een actiegroep door en voor risicogroepen. Een korte tijd voor de verschijning van dit artikel is, om aandacht te vragen voor de gevolgen van de versoepelingen, de actie SamenOfNiet gestart. Je kunt die actie ondersteunen door de bijbehorende petitie te tekenen. Als je interesse hebt om te helpen of een veilige plek zoekt om met andere risicogroepers te praten kun je op Facebook, Instagram of Twitter (@GeenDorHout) via een privébericht vragen om toegang tot de GeenDorHout Discord.

Voor meer info kijk op www.geendorhout.com