Rolstoeltraining op mytylscholen: “Zonder zat ik nu nog radeloos in mijn rolstoel”

Op maandagmorgen in de gymzaal van de Twijn, is het goed uitkijken waar je loopt. De jongeren rollen met een vaartje om ons heen, terwijl ze geconcentreerd proberen een verhoginkje op te rijden. De 14-jarige Lina is één van de fanatiekste. “Ik wil heel graag leren een normale trap op en af te gaan. Ik had al eerder een les van Kees-Jan gevolgd. Toen merkte ik al dat ik door training veel meer kon en durfde. Vandaag leren we stoepjes en wheelies. Ik ben echt heel blij met de trainingen.”

Haar toon wordt ineens fel: “Heel veel rolstoelbedrijven zetten je gewoon in je rolstoel en je moet het maar uitzoeken. Daarom zijn deze trainingen zo belangrijk. Zonder de lessen van Kees-Jan kon ik dit allemaal nog niet. Dan zat ik nu nog radeloos in mijn rolstoel. Nu ram ik ’m gewoon een stoep op!”

Hoe Lina dat doet zie je in onderstaande video:

“Ouders hebben nooit geleerd rolstoel te rijden”

Met Roll4kids wil oprichter Kees-Jan van der Klooster zowel jongeren als ouders inzicht geven in hun mogelijkheden in de rolstoel. Kees-Jan: “We zien in de praktijk dat jongeren te weinig know-how en vaardigheden hebben. Dat is ook logisch. Ik zeg weleens: iedere ouder heeft leren fietsen, maar de meeste ouders hebben nooit geleerd rolstoel te rijden. Dus krijg je een kind dat afhankelijk is van een rolstoel, tja… hoe ga je je kind dat dan leren? Deze trainingen geven inzicht aan die ouders en tools aan de jongeren. We laten ze zien dat er voor iedereen mogelijkheden zijn om grenzen te verleggen. Zo raken ze gemotiveerd om zelfstandiger te worden.”

“Ik verbaas me dat ik dit kan!”

Leerling Jitske (15) heeft haar motivatie al gevonden: “Ik ben net een stoepje opgerold. Dat kon ik voor deze training nog niet. Ik verbaas me dat ik dit nu kan, haha!” Op de vraag of de training voor haar noodzakelijk is, antwoordt ze resoluut: “Ja! Er zijn zat plekken niet rolstoeltoegankelijk. Plekken waar ik dagelijks kom: winkels zonder liften, hoge stoepjes waarbij de helling veel te steil is, dat soort dingen. Kees-Jan neemt echt de tijd om ons te helpen en uit te leggen hoe we hiermee om kunnen gaan. Ik vind hem heel inspirerend. Ooit hoop ik ook zo goed met mijn rolstoel om te kunnen gaan als hij.”

Zoveel handicaps, zoveel persoonlijkheden

De grootste uitdaging tijdens de training? Voor de trainers geldt dat ze rekening moeten houden met verschillende handicaps, rolstoelen, persoonlijkheden, leeftijd en motivatie. Hoe ga je om met zoveel diverse factoren? Kees-Jan: “Belangrijk in ons werk is die diversiteit te herkennen en per persoon te kijken wat we kunnen aanbieden om stapje voor stapje de grenzen te verleggen. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal. De jongeren leren dat ze er mogen zijn. En trots ook!”

Menswaardig gevoel

Het team van Kees-Jan bestaat voornamelijk uit (voormalig) paralympisch atleten. Kees-Jan: “Dat is een titel die we tijdens de training naast ons neerleggen. Want het belangrijkste in ons werk is dat de mens met een handicap zich kan ontplooien, en niet dat ze tegen ons opkijken als grote atleten van wie ze training krijgen.”

“Wij geloven dat er te veel onwetendheid is over de mogelijkheden van mensen met een handicap. Aan de ene kant is dat ook lastig, want de diversiteit is groot. Het gevolg is dat mensen met een handicap stelselmatig onderschat worden, en tegelijkertijd overgewaardeerd worden voor alles wat ze doen. Wanneer er op die manier met je wordt omgegaan, word je nooit uitgedaagd en worden zelfvertrouwen en eigenwaarde ondermijnd. Of er ontstaat een misplaatst zelfvertrouwen. Terwijl de motivatie om iets te doen, presteren of ondernemen voortkomt uit die eigenwaarde. Dus voor ons is het zaak om deelnemers een menswaardig gevoel te geven, zodat ze ook zelf gemotiveerd zijn om verdere stappen te zetten naar een zelfstandiger leven.”

De norm verleggen

“We kunnen dankzij HandicapNL veel trainingen uitvoeren. Natuurlijk zijn we daar ontzettend blij mee, want het is heel hard nodig. We hebben een wachtlijst van 450 mensen – volwassenen en kinderen. En eigenlijk neemt dat aantal na iedere training toe. Dus financiële ondersteuning blijft hard nodig. Het liefst zouden we dekking krijgen vanuit de Wmo of verzekering. Onze grootste uitdaging is niet dat we meer trainingen kunnen geven, maar om de norm te verleggen. Het leren van rolstoelvaardigheden door professionals moet een standaard worden. We geven bijvoorbeeld ook scholing aan fysiotherapeuten om dat voor elkaar te krijgen.”

Roll4kids draagt dus bij aan een grotere missie: het belang van goede rolstoelvaardigheid hoger op de agenda krijgen in de (kinder)revalidatiewereld. Essentieel in het programma is de nauwe betrokkenheid van ouders, (gym)docenten en therapeuten. Ook zij volgen de training en worden apart begeleid zodat de scholen straks zelf deze rolstoeltraining kunnen geven. De twaalf mytylscholen die dit jaar deelnamen ontvangen na afloop van de training een volledig parcours, zodat de therapeuten kunnen blijven oefenen met de jongeren. Roll4kids biedt daarmee het enige multidisciplinaire trainingsprogramma voor jongeren, kinderen en hun omgeving.

Kees-Jan sluit bescheiden af: “Tot nu toe hebben we een mooie tool in handen en denk ik dat we trots mogen zijn dat we de enige kinderrolstoelvaardigheidstraining bieden die wetenschappelijk bewezen effectief is.”