De coronamaatregelen voorbij – of toch niet?

Vandaag, 25 februari, vervallen de laatste coronamaatregelen. Het leven van voor corona is weer (bijna) terug en iedereen haalt opgelucht adem. Iedereen? Nee, voor de meest kwetsbaren gaat de nachtmerrie onverminderd door. Zij zitten nog steeds in isolatie en kunnen voorlopig niet naar buiten. In het debat lijkt men bij “kwetsbaren” alleen aan ouderen te denken, maar dit gaat ook om mensen in de bloei van hun leven. Drie mensen uit deze vergeten groep vertellen hun verhaal.

Tijdens de persconferentie van 15 februari kondigde Ernst Kuipers, minister van Volksgezondheid, snelle versoepelingen aan. Een journalist vroeg wat hij doet voor kwetsbare mensen. “Dit kan voor hen een zorgelijke periode zijn.”

Mira Thompson

“Ik voel me over het algemeen niet kwetsbaar. Ik word kwetsbaar gemáákt, omdat de overheid niet de moeite neemt om mensen zoals ik te beschermen. We praten nu over een situatie die er niet eens zou moeten zijn!

Ik ben zangeres en ik trad vaak op. Ik geef ook les (nu alleen online) en ik ben activist. Kortom, ik ben iemand die vaak naar buiten trad. Mijn leven is sinds corona drastisch veranderd. Dat geldt voor iedereen natuurlijk. Maar waar anderen, zeker de laatste maanden, hun vrijheden langzaam terugkrijgen, zit ik al meer dan twee jaar in isolatie. Ik ben zelf in isolatie gegaan, ruim voordat Nederland de eerste maatregelen nam, want ik voelde de bui al aankomen.

Ik heb een huisgenoot die buitenshuis werkt. Daarom hebben we al vrij snel een drastisch besluit genomen: we hebben ons huis in tweeën gedeeld. Er staat nu letterlijk een muur in huis. Dankzij deze muur kan mijn huisgenoot gewoon haar leven leiden en vrienden uitnodigen. Dat geeft mij veel rust, want ik beperk haar niet in haar vrijheden. Als zij vrienden over de vloer heeft, kloppen ze even op mijn raam. Ik hoor natuurlijk het rumoer aan de andere kant van de muur. Dat is gezellig, maar ook wrang.

Normaal heb ik ‘s ochtends en ‘s avonds thuiszorg, maar dat vind ik gezien de situatie niet verstandig. Het zijn toch veelal jonge mensen die, ondanks hun vaccinatie, alsnog corona kunnen overdragen. Daarom brengt de thuiszorg nu alleen nog boodschappen. Gelukkig wonen mijn ouders dichtbij en kunnen zij mij ondersteunen. Het is wel vervelend dat de relatie met mijn ouders hierdoor opnieuw een zorgrelatie is geworden. Ik ben 29, dus ik wil niet meer afhankelijk van mijn ouders moeten zijn!

Al meer dan twee jaar komen er geen vrienden meer bij mij binnen. Ze komen wel op “raambezoek”. Dan komen ze langs, maar blijven ze buiten voor het raam staan en bellen we met elkaar. Dat is fijn, maar ook pijnlijk. Een vriendin zei: ‘Het doet me pijn, want ik kom naar je toe en dan kunnen we alleen contact via het raam hebben. En aan het eind moet ik je weer achterlaten.’

Psychisch heeft de afgelopen twee jaar er ook ingehakt. De angst voor corona is groot. Ik dacht altijd dat ik niet snel bang was, maar ik blijk toch een panische kant te hebben. Dat was best confronterend. Ook het verlies van controle vond ik in het begin heel moeilijk. Ik heb een situatie gecreëerd waarin ik veilig ben gebleven, maar ik betaal daarvoor een hoge prijs: mijn levensvreugde is veel minder. Ik ben een harde, dus ik kan dit, maar het is niet aangenaam.

In het begin van corona was er nog wel solidariteit met onze groep, want opeens zat iedereen thuis. Maar nu hoor ik vaak uitspraken als “mensen zijn corona-moe” en “het heeft wel weer lang genoeg geduurd”. Verdorie, ik ben het ook zat! Ik wil ook niets liever dan mijn oude leven weer op kunnen pakken! Alleen kan dat met mijn gezondheid niet.
Het overheersende beeld in de samenleving is dat mensen zoals ik bang zijn. Dat maakt me kwaad, want mijn oordeel is gebaseerd op rationaliteit. Ik heb me verdiept in de wetenschap, in de kennis over mijn aandoening en ik weet wat mijn lichaam aankan. Dat is geen angst!

Ik probeer na te denken over hoe het verder moet. De situatie van kwetsbare mensen voelt voor mij als ontmenselijking. Ik red het wel, want ik krijg veel medewerking en steun vanuit mijn omgeving. Helaas ken ik ook mensen die vereenzamen. Sommigen zelfs zo erg dat ze niet meer willen leven. Het feit dat dit vanuit de overheid in de hand wordt gewerkt, is verschrikkelijk.”

Jacquie Davis

“Sinds corona twee jaar geleden uitbrak, zit ik in een diepe isolatie. Ik ga alleen naar buiten voor noodzakelijke doktersafspraken. Alle niet-noodzakelijke zorg heb ik afgezegd. Verder ga ik alleen naar buiten voor een wandeling als het buiten rustig is, zodat ik zo min mogelijk mensen tegen kom.

Ik heb het geluk dat ik samenwoon met mijn partner en katten, dus ik ben niet volledig geïsoleerd. Met mijn moeder videobel ik ongeveer één keer per maand. Ik app en videobel ook met vrienden. Maar ik ben erg beperkt in mijn energie, dus dat is niet altijd mogelijk.

Ik worstel best met deze omstandigheden, zeker omdat het nu al twee jaar duurt. Door de situatie heb ik een depressie. Gelukkig heb ik contact met de ggz en ik heb ook mensen met wie ik kan praten over mijn situatie. Daarnaast ben ik ook actief bij Feminists Against Ableism en de actiegroep #GeenDorHout. Het helpt om mijn frustraties om te kunnen zetten in daden.

Als ik denk aan de komende tijd maak ik me zorgen. Ik vind het heel moeilijk. Ik weet niet of ik mijn noodzakelijke zorg kan behouden. Vanwege mijn aandoeningen moet ik me regelmatig in het ziekenhuis laten testen. Die controles zijn noodzakelijk en kunnen niet wachten. Voorlopig kunnen ze doorgaan, omdat het openbaar vervoer en de ziekenhuizen de mondkapjes handhaven. Maar wat moet ik als die plicht ook daar vervalt?

Ik vind het ook doodeng om te zien dat wat ik de afgelopen maanden al zag aankomen, nu inderdaad werkelijkheid is geworden. Ik heb de stappen voorspeld en ik had gelijk. Maar dit is iets waarvan ik helemaal mijn gelijk niet wil halen! Alles bij elkaar denk ik nu vooral in termen van “wanneer krijg ik corona?” in plaats van “hoe voorkom ik corona?”

Het heeft een tijd geduurd in Nederland, maar het advies is nu eindelijk om FFP2-mondkapjes te gebruiken. Tot nu toe hebben die me goed beschermd, maar dat is natuurlijk ook afhankelijk van het gedrag van anderen. Want niets beschermd volledig: het gaat om percentages. Hoe zal het gaan als anderen geen mondkapjes meer dragen en ook geen afstand meer houden? Daar maak ik me grote zorgen over, zeker gezien de besmettelijkheid van omikron. Ik begrijp niet waarom we die maatregelen niet vasthouden…

De overheid praat over vaccinaties en boosters alsof dat het hele probleem oplost, maar dat is natuurlijk niet zo. Ook met vaccinaties en boosters zijn we niet volledig beschermd. Ook gevaccineerden kunnen nog steeds ziek worden. En veel belangrijker: gevaccineerden kunnen corona nog steeds doorgeven!

Verder heeft de overheid het alleen over mensen die zich niet willen laten vaccineren. Maar dat is niet eerlijk, want niet iedereen kán zich laten vaccineren. Ik kan geen booster krijgen, want in mijn regio is er nu alleen nog Moderna en Pfizer beschikbaar en daar ben ik allergisch voor. Daar houden de protocollen geen rekening mee en dus kan niemand dit probleem oplossen. Dat is toch absurd!

Op 27 februari 2020 was het eerste geval van covid in Nederland. Nu, twee jaar later, op 25 februari 2022 laten we alle maatregelen los. Het is een wrang jubileum.”

Annika Mell

“Ook voor covid was ik al huisgebonden. Wel probeerde ik één keer per week een korte wandeling te maken of ergens een kopje thee te drinken. Sinds corona kan dat niet meer. In de afgelopen twee jaar heb ik drie leuke uitjes gehad. Ik kan niet eens meer naar de supermarkt!

Gelukkig zit ik niet in volledige isolatie. Ik heb een partner, die vanuit huis werkt en een begripvolle baas heeft. We wonen niet samen, maar hij komt regelmatig langs. Mijn beste vrienden zie ik nog wel af en toe, want die zijn ook risicogroepers. Zij zijn dus ook heel voorzichtig. We kunnen elkaar wel zien in dezelfde ruimte, maar we kunnen niet meer knuffelen.
Andere vrienden heb ik sinds corona niet meer gezien. We hebben contact via de app en videobellen. Videobellen lukt niet altijd, want dat is voor mij vaak te vermoeiend. Wel heb ik bijna dagelijks app-contact. Maar na twee jaar mis ik het echte face-to-face contact.

Zeker na de vaccinaties had ik de hoop ooit weer naar de supermarkt te kunnen. Maar voorlopig kan dat nog niet. Mijn vriend en mijn familie zijn mijn mantelzorgers. Maar mijn vader staat in de winkel, dus na vandaag is dat een probleem. Dat betekent dat ik mijn vader niet meer kan zien, of we moeten goed afstand houden. Dat vind ik heel erg.

Een grote vraag is wat ik met de huishoudelijke hulp, douchehulp, injectiehulp en fysiotherapie-aa-huis moet doen. Kan ik dat nog wel door laten gaan? Want het zijn vaak jonge meiden die gewoon met hun vrienden afspreken. Het was altijd al een risico, maar nu wordt dat risico veel groter. Het is zo overweldigend! Ik kan mijzelf niet douchen, dus ik weet het niet…

De minister zei: “Het is nu tijd dat de risicogroepen zichzelf gaan beschermen”. Dat maakt me wanhopig, want ik kán niet meer doen dan ik al doe! Het enige wat ik nog kan doen, is mijn hulp afzeggen. Maar ik heb die hulp nodig. Ik vind het niet eerlijk dat ik dit soort keuzes moet maken. Wat verwacht de regering van mensen zoals ik?

De reacties vanuit de samenleving vind ik moeilijk. Men vindt mij egocentrisch, omdat ik vraag dat anderen in mijn buurt een mondkapje dragen. Of ik krijg de reactie: “Moeten we dan allemaal in lockdown blijven?!” Maar dat vraag ik helemaal niet! Het enige wat ik vraag is afstand houden en een mondkapje dragen. Ik begrijp echt niet waarom mensen daar zo moeilijk over doen.

Natuurlijk is het niet leuk om te leven tijdens een pandemie. Sterker, we hebben er een collectief trauma aan overgehouden. Het probleem is niet het mondkapje. Het probleem is de pandemie! De omicron-variant is toevallig mild, maar de volgende variant kan weer veel dodelijker zijn. We gaan niet van corona afkomen door te doen alsof het niet bestaat. Dat soort struisvogeltactiek heeft nog nooit gewerkt.

Het beleid van de afgelopen twee jaar vind ik… wonderlijk. Eerst werkten mondkapjes niet en na maanden waren ze opeens verplicht. Goede ventilatie kan ook veel verschil maken, maar daar is in Nederland weinig aandacht voor. Na zoveel onduidelijkheid en zwabberbeleid kun je het individuele mensen bijna niet kwalijk nemen dat ze de pandemie en de regels niet serieus nemen.

Ik merk ook dat veel mensen niet goed weten wat risicogroepen zijn. De realiteit van ons leven staat zo ver van hun beeld over ons leven. Hoe maken we dat duidelijk? Mensen denken dat wij die QR-code willen om wild te kunnen leven. Maar ik heb afstand, mondkapjes en goede ventilatie nodig om simpelweg naar de supermarkt te kunnen! Dat is toch niet te veel gevraagd?”