Heb jij een tip voor de redactie?
Of een nieuwtje?
Terug naar het overzicht
Castingbureaus: “De tv- en filmindustrie wil deze mensen liever niet.”
In de meest recente reclamespot over Calvé pindakaas speelt een blond, vitaal rolstoelmeisje de jonge Esther Vergeer. Na vier maanden vergeefs zoeken bij Nederlandse castingbureaus werd uiteindelijk een Zweeds rolmodel geïmporteerd. Hebben Nederlandse castingbureaus dan geen gehandicapte mensen in hun bestanden? Of worden ze er ‘gewoon’ nooit uitgevist? Petra Jorissen ging op onderzoek.
Dutch Casting Agency
“Any look, any face, any age” is de wervende slogan van Dutch Casting Agency. Bij het naar eigen zeggen grootste castingbureau van Nederland kan iedereen zich aanmelden als model, acteur, hostess of (edel)figurant.
“Als iemand een handicap heeft, zetten we er een tekentje bij.”
Op mijn vraag of er kandidaten met een handicap in de bestanden van Dutch Casting Agency te vinden zijn, heeft medewerkster Isabelle vrijwel meteen een antwoord. ‘Oh ja, ik heb er hier vijf’, klinkt het opgewekt. ‘Als iemand een handicap heeft, zetten we er een tekentje bij. Ik zie hier bijvoorbeeld iemand met het syndroom van Down, die kreeg een opdracht. En hier een jonge vrouw die iets aan haar arm heeft, die regelmatig opdrachten heeft. Onlangs deed ze nog iets voor een telefoonmaatschappij.’ Over de criteria is ze bondig: ‘We vragen eerst en vooral om goede foto’s.’
Sjouer casting
“Wij casten colorful”, aldus de site van Sjouer casting, een bureau dat diversiteit hoog in het vaandel heeft. Ik vraag weer naar mensen met een handicap. Een pittige vrouwenstem wijst me terecht: ‘U bedoelt acteurs met een beperking? Jazeker, hebben we die! We werken met allerlei acteurs. Dik, doof, extreem klein, blind… we hebben ze in soorten en maten. Het allerbelangrijkste bij ons is dat ze opgeleid zijn en camera-ervaring hebben. Mensen zonder opleiding of ervaring verwijzen we door naar een figuratiebureau.’
“Mensen met een handicap… U bedoelt acteurs met een beperking?”
Dat klinkt mooi. Nieuwsgierig geworden kijk ik nog eens op de site en klik op het blokje archief. Ramses Shaffey, Adèle Bloemendaal en veel meer bekende mensen uit de theaterwereld kijken me aan. Twee foto’s springen eruit: die van een zwarte actrice en het portret van Aat Nederlof, een man met Down, die ooit op het toneel stond als God. Qua uiterlijk is het illustere gezelschap niet echt “colorful”, maar het begin is er…
JUT & JUL casting
Op naar de volgende: JUT & JUL casting, een castingbureau voor kinderen en jongeren. “Buiten de lijntjes denken vinden wij te gek!” volgens de site. Aan Madelief, een van de oprichters, stel ik dezelfde vraag. ‘Nou eh, wel wat’, zegt ze na een korte aarzeling.
Hoe ze aan kandidaten komen? ‘Soms gaan we zelf op zoek. In het geval van gehandicapte kandidaten informeren we bijvoorbeeld bij verenigingen, scholen, opleidingen of instellingen. Soms schrijven kinderen of hun ouders zich ook zelf in. Heel belangrijk is dat ze moeten kunnen acteren.
“Niemand voldeed voldoende aan het beeld van de jonge Esther. En geen van de meisjes kon acteren.”
In het geval van de Calvéreclame, waar wij hard voor op zoek zijn geweest, was dat precies het probleem. We vonden wel meisjes in een rolstoel, maar niemand voldeed voldoende aan het beeld van de jonge Esther. En geen van de meisjes kon acteren. De regisseur was nooit echt tevreden. We hebben echt stad en land afgestruind! De kinderen moesten ook lange dagen maken. Ook dat was niet voor iedereen haalbaar. Onlangs hebben we een zwaar spastische jongen gecast voor een hoofdrol in een film, die deze zomer opgenomen wordt.’
Moeder Anne
Op naar het volgende bureau: Moeder Anne. “Voor geschoolde acteurs, fashionmodellen, gescoute voorbijgangers en kinderen van 0 tot 100 jaar kan je bij ons terecht”, aldus de site. ‘Jazeker’, zegt Rachelle ferm als ik haar de bekende vraag stel. ‘Af en toe is er vraag naar.’
Hoe ze aan kandidaten komt? ‘Ik benader ze zelf, doe soms een oproep via social media. Wij zijn erg voor diversiteit. Wat die Calvéreclame betreft: daar zijn wij ook mee bezig geweest, maar niet gevonden wat er gezocht werd. We kijken verder dan de foto’s, we kijken vooral naar hoe iemand is. Als iemand zich inschrijft, nodigen we die uit voor een korte kennismaking.’
“In mijn eerste speelfilm wilde ik echt alleen acteurs die zelf een beperking hebben. Dat is niet gelukt.”
Al met al vallen de gesprekken me niet tegen. Ik bespeur in ieder geval welwillendheid. Tijd om mijn ervaringen naast die van Mari Sanders te leggen.
Mari Sanders
Sanders, rollende filmmaker van onder andere Rolstoel Roadmovie en de tv-serie Mari staat op, grinnikt als ik over mijn ervaringen met deze castingbureaus vertel. ‘Deels klopt het en deels ook niet’, klinkt het zuinigjes. ‘Het ligt ingewikkeld bij castingbureaus. In mijn eerste speelfilm wilde ik echt alleen acteurs die zelf een beperking hebben. Dat is niet gelukt.
Je ziet nog steeds nauwelijks gehandicapte acteurs in de grotere bioscoopfilms. Neem Intouchables, de hoofdpersoon is niet gehandicapt en ook de spelers in de Nederlandse remake van de van oorsprong Vlaamse film Hasta La Vista! zijn niet gehandicapt.
“Ik vraag me af of mensen met beperkingen wel kansen krijgen.”
In de roadmovie Hasta La Vista! gaan drie nog thuiswonende twintigers met verschillende beperkingen – tegen de wil van hun ouders - op reis. De zaken gaan vooruit, was mijn eerste gedachte na het zien van deze film. Ik geloofde werkelijk dat de drie hoofdpersonen een forse beperking hebben, dus acteren konden ze! Dat moet gezegd worden.’
Acteerworkshop
Het is hard werken in de filmindustrie volgens Sanders. ‘Maar ik vraag me regelmatig af of mensen met beperkingen wel kansen krijgen. Ik hoor vaak: ”We kunnen ze niet vinden”, maar dat is te gemakkelijk. Voor mijn nieuwe film benaderde ik castingbureaus, maar kreeg ik nul respons. Vervolgens deed ik een oproep op Facebook en kreeg toch veel reacties! Zoveel dat ik besloot een tweedaagse theaterworkshop te organiseren voor jongeren die graag willen acteren.’ Die workshop was een succes.
‘Belangstelling is er genoeg bij gehandicapte jongeren, maar veel jongeren durven niet. Ze hebben een laag zelfbeeld en andere overtuigingen die hen ervan weerhouden te gaan acteren. Daarom moeten ze vaak geactiveerd worden.’
“Je ziet nog steeds nauwelijks gehandicapte acteurs in de grotere bioscoopfilms.”
Een oplossing denkt de rollende regisseur ook te hebben: een kweekvijver maken voor gehandicapte jongeren die acteur willen worden. ‘Ik ben bezig met het opzetten van een speciale opleiding voor jongeren met een beperking. Dat biedt hun waarschijnlijk betere kansen.’ Het streven is om deze opleiding onder te brengen bij een reguliere theateropleiding.
B&F Casting
Ik besluit nog even verder te kijken dan de Amsterdamse stadsgrens en kom uit bij B&F Casting, een figuratiebureau in Hilversum. Ik verwacht dat ze minder streng zijn, want figuranten hebben meestal geen opleiding nodig.
‘Oh mevrouw, dát moet ik even navragen’, aldus een jongeman die kennelijk overvallen wordt door de vraag. ‘Deze groep mensen met een beperking is heel slecht vertegenwoordigd, want er is geen werk voor hen. De reclamewereld richt zich niet op deze doelgroep. Ja, de reclame-industrie heeft nog grote stappen te maken. Af en toe zijn er gesprekken over dit onderwerp, maar de ontwikkelingen gaan heel traag. Kijk, wíj willen ze best inzetten, maar onze klanten vragen er nu eenmaal niet naar. Eigenlijk wil de hele tv- en filmindustrie deze mensen liever niet.’
“Het is technisch ook heel onpraktisch en ingewikkeld.”
‘Hoezo “deze mensen”? Mensen met een beperking zijn er in soorten en maten, dus die kun je toch ook inzetten voor allerlei rollen? Zijn het niet in eerste plaats mensen?’ vraag ik, een beetje stekelig. Het gesprek valt even stil.
‘Nou ja, je hebt mensen met lichamelijke en mensen met geestelijke beperkingen. Maar ziet u bijvoorbeeld weleens iemand met Down in een reclamespot? Het is technisch ook heel onpraktisch en ingewikkeld. Stel, je hebt iemand van normale lengte en iemand in een rolstoel. De lopende en de roller vragen elk om een ander standpunt van de camera, met alle gevolgen van dien. Dat levert vertraging op, wat de spot duurder maakt. Dat willen we niet in deze snelle wereld!
Iets dergelijks geldt voor mensen met bijvoorbeeld Down. Ze begrijpen dingen niet zo snel en dan verloopt alles ook trager. Maar kijk ook eens naar zwa… eh, gekleurde mensen. Die zie je tegenwoordig ook veel vaker in reclames en in de film, dus wie weet. We hebben nog een lange weg te gaan.’