“Als wij niet meer durven, wie vertelt dan ons verhaal?”

Vandaag is de Internationale Dag tegen Pesten. Hierbij stilstaan blijft enorm belangrijk, want pesten heeft vaak vérgaande en levenslange gevolgen. Een handicap kan je tot mikpunt maken, zo ondervonden rollers Rachel en Lotte. Ze vertellen openhartig over hun pestverleden.

Rachel: “Ik werd als ‘anders’ gezien”

Als kind is Rachel (34) meerdere keren geopereerd aan haar ogen. “Hierdoor hebben mijn ogen altijd ‘anders’ gestaan dan die van mijn leeftijdsgenoten.” Het pesten begon in groep drie, met roepnamen als ‘schele kip’. In de loop der jaren werd het steeds erger. “Ik werd buitengesloten, werd bijvoorbeeld nooit gekozen met gym. Ondanks dat ik al speciaal onderwijs volgde, werd ik alsnog als ‘anders’ gezien. Hoe ouder ik werd en hoe meer ik begon te mankeren, hoe erger het pesten werd.”

Het gepest had grote impact op Rachel: “Ik heb er altijd veel om moeten huilen en trok me veel terug. Ik leefde met het idee dat ik niet oké ben. Maar ja, ik heb er niet om gevraagd om ziek te zijn en er zo uit te zien. In gesprekken tussen mijn moeder en ouders van de pesters draaide het er altijd op uit dat het aan mij lag. Want ík deed raar. Zelfs een mentor deed eraan mee. Hij kon gewoon niet met mijn beperkingen omgaan. In zijn onwetendheid voedde hij eigenlijk het pestgedrag.”

Vriendschappen

Op de vraag of het pesten invloed heeft op Rachel’s vriendschappen antwoordt ze resoluut: “Jazeker! Vroeger als kind was ik altijd bang om van me te laten horen. Als ik een vriendschap had deed ik altijd wat diegene wilde, bang om de vriendschap kwijt te raken als ik voor mezelf koos. Ik heb ook weleens geprobeerd populair te zijn door me anders te kleden. Maar dat werkte toch niet voor mij. Het heeft heel lang geduurd voor ik mezelf echt vond.”

Online pestgedrag

Pestgedrag komt niet alleen voor op school. Nog steeds gaat Rachel gebukt onder pesterijen. “Ik krijg ook nu nog opmerkingen over hoe ik eruit zie. Vooral op Facebook, via Messenger. In coronatijd is het erger geworden. Mensen geven mij de schuld van de maatregelen. Alsof ik niet het liefst morgen weer op het terras wil zitten, of mijn vrijwilligerswerk weer wil oppakken! Er zijn zelfs mensen die zeggen dat ze hopen dat ik sterf aan corona of de vaccinatie. Dat doet me zoveel pijn.”

Het online pesten heeft soms grote gevolgen voor hoe Rachel zichzelf profileert. “Ik durf nu niet altijd mijn mening te ventileren. Zodra ik dat openbaar doe, zit mijn Messenger-inbox vol met bedreigingen. Ik wil me niet verstoppen, maar ik heb ook geen zin in die ellende. Als wij met z’n allen niet meer durven, wie moet dan ons verhaal vertellen?”

Lotte: ‘Dat fysiek aan je zitten is heftig’

Lotte (17) heeft behoorlijk wat wisselingen van scholen gehad. “Ik ben op het speciaal basisonderwijs begonnen, maar daar zat ik qua cognitief niveau niet op mijn plek. Er waren best veel kinderen die niet goed konden communiceren, wat leidde tot vervelend gedrag. Van nare opmerkingen tot trekken aan mijn rollator. Het gedrag van docenten hielp ook niet mee. Als ik moest huilen, omdat ik de taxi ingaan best lastig vond, werd ik bijvoorbeeld op de gang gezet.”

Daarom switchte Lotte naar het montessorionderwijs. Daar ging het redelijk goed, maar helaas was het type onderwijs niet helemaal passend bij haar handicap. Ze stapte weer over, dit keer naar een reguliere school. Daar begon het pesten op de zwemles. Lotte werd gezegd dat ze nooit haar zwemdiploma zou halen. Ze werd buitengesloten en weer werd er aan haar rollator en rolstoel getrokken.

Huilend op het schoolplein

“Dat ze fysiek aan je zitten is wel heftig. Het gebeurde altijd als er net geen docenten in de buurt waren. Er werden opmerkingen gemaakt als: ‘Je zal nooit geaccepteerd worden.’ Dat kwam best hard binnen. Ik stond huilend op het schoolplein.” Op de middelbare werd ze buitengesloten of genegeerd. “Maar ik kon gelukkig wel goed optrekken met het docententeam. Dat was mijn sociale kring op dat moment.”

[Buddies]

Rachel en Lotte zitten allebei in het jongerenpanel van [Buddies]: een vriendschapsprogramma voor jongeren met een beperking. Ze denken mee over projecten en initiatieven. Voor Lotte is [Buddies] op meerdere vlakken een uitkomst. “Ik had me aangemeld bij het jongerenpanel, omdat ik behoefte had aan een ander soort contact dan ouders, artsen en zorgverleners. Ik wil iemand hebben bij wie ik terecht kan en met wie ik leuke dinen kan doen. Bij het Jongerenpanel vond ik een groep waarin ik niet meer de enige ben die tegen dingen aan loopt vanwege een handicap, of die zich soms alleen voelt.”

Vriendschapsprogramma

Zodra [Buddies] ook voor jongeren met een fysieke beperking beschikbaar was, heeft Lotte zich dan ook meteen aangemeld. “Vrij snel na de intake was er al een match. Binnen twee maanden! [Buddies] heeft mij meer gegeven dan ik had verwacht, zeker nu in coronatijd. Het is heel fijn om iemand te hebben met wie je kunt appen en praten over andere dingen dan medische zaken. Gewoon slap ouwehoeren. Het is fijn een vriendin te hebben die echt geïnteresseerd is in mij.”

Rachel: “Tot nu toe heeft het jongerenpanel [Buddies] me een hele mooie groep contacten opgeleverd. We zijn gelijkgestemden. We hoeven elkaar niet alles uit te leggen, kunnen met z’n allen schaamteloos in pyjama videobellen. We hebben elkaar nooit in het echt ontmoet, maar het lijkt alsof we elkaar al jaren kennen.”

Dit artikel verscheen eerder op Handicap.nl, op 19 april 2021