Column Jochem: Bestaat de “echte roller” wel?

Op een dag ontving ik een mailtje van de WijRollen redactie dat een van mijn columns hun opgevallen was. Ik kreeg de uitnodiging om hier ook columns te schrijven. Ik voelde me vereerd met deze vraag en ik werd meteen enthousiast! Maar ik twijfelde ook, want hoor ik wel thuis bij Wijrollen.nl?

Waarom zou ik twijfelen of ik thuishoor bij een platform als Wijrollen.nl? Een goede vraag, want ja, ik heb een rolstoel. Mijn aarzeling komt voort uit het feit dat ik deze niet dagelijks gebruik. Ik ben een parttime roller, afhankelijk van hoe ik op een dag ben en natuurlijk ook van wat ik doe.

Binnenshuis gebruik ik mijn rolstoel eigenlijk nooit, want dat is vooral onpraktisch en het kost meer energie dan dat het oplevert.
Maar als ik lange stukken moet reizen of vaak moet overstappen, dan ga ik niet zonder rolstoel op pad. Ook als ik naar een training of workshop ga, ga ik steevast met mijn rolstoel. Ik kan namelijk in mijn rolstoel een aantal uur zonder pijn zitten. Op een gewone stoel lukt me dat niet: dan doet alles binnen twee uur pijn, hoe ik ook zit.
Of ik op straat mijn rolstoel gebruik, hangt heel erg van de afstand af. Mijn beperking zit namelijk ook in mijn armen, dus als de weg lang en hobbelig is, dan kost rollen al snel meer energie dan lopen. Daarom laat ik me bij wandelingen duwen, want ik vind het heerlijk om buiten te zijn! Maar dat lukt me niet meer alleen.

Dit brengt me bij mijn twijfel: ja, ik ben een roller, maar dus parttime. Thuis loop ik. En aangezien mijn leven zich vooral binnenshuis afspeelt (ook voor de coronamaatregelen al), ben ik dus in hoofdzaak een loper. Ik voel me daarom niet een “echte roller”.

Opeens realiseer ik me dat er nog iets anders meespeelt: ik heb het beeld dat rollers onderling niet gehandicapt zijn. In mijn idee hebben de meeste rollers geen beperking meer, op het moment dat de omgeving roller-vriendelijk is.

Dit doet me denken aan mijn ervaring in de doven- en slechthorendenwereld. Doofgeboren mensen zijn doorgaans opgegroeid met de Nederlandse Gebarentaal als moedertaal. Onderling gebaren ze en dus zijn er geen communicatieproblemen.
Hoe anders is dat bij de meeste slechthorenden! Onder horenden zijn slechthorenden gehandicapt, want ze kunnen slecht horen. Onder doven zijn ze ook gehandicapt, want ze kennen geen gebarentaal. En zelfs onder elkaar blijft communicatie een vermoeiende mix van horen, spraakafzien en gokken.

Als roller voel ik me als een slechthorende in de dovenwereld. Want ik dacht dat er in de rolstoelwereld ook twee groepen zijn: “echte rollers”, die dankzij hun rolstoel niet meer gehandicapt zijn, en rollers zoals ik, voor wie een rolstoel slechts een deelprobleem oplost en dus ook met rolstoel nog steeds een beperking hebben.
Mijn rolstoel maakt dingen mogelijk, die me anders zeer moeizaam afgaan of domweg niet meer kunnen. Maar het compenseert mijn beperking beslist niet. Ik voel me daardoor een soort vreemde gast in de rollerwereld. Het is alsof ik tussen twee werelden zit: ik ben niet helemaal een loper, maar ook niet helemaal een roller.

Toen ik hier langer over nadacht, besefte ik dat de wereld natuurlijk helemaal niet zo zwart-wit is! Veel rollers hebben om allerlei redenen een handicap die verder gaat dan problemen met lopen. Het feit dat je fulltime of parttime een rolstoel gebruikt, heeft daar niets mee te maken.
En even later werd ik me er ook van bewust dat ontzettend veel rollers een rolstoel gebruiken vanwege beperkingen door een chronische aandoening. Sterker, de roller die àlles kan behalve lopen, bestaat misschien wel niet eens!

Kortom, ik trof een fraai staaltje vooroordelen bij mezelf aan. Gelukkig heb ik die vlot kunnen ontkrachten. Wat een simpele vraag van een redactie al niet teweeg kan brengen!
En wie weet, trekt deze ervaring andere parttime rollers ook over de streep om zich hier thuis te voelen.

Over Jochem

Jochem Verdonk is een queer en disability activist die vanwege ME/cvs parttime een rolstoel gebruikt. Met zijn schrijfsels geeft hij niet alleen een inkijkje in zijn leven, maar hij zet zich ook in voor gelijke rechten voor mensen met een beperking en LHBTQI+ers. Meer columns van Jochem kun je lezen op het blog van Jochem Verdonk.