‘Ik ben van onderen niet dood!’

Evelien Spreitzer (54) deed bovenstaande ontdekking en is de hoofdpersoon van de ontwapende documentaire Sexual Healing van Elsbeth Fraanje. Voor WijRollen sprak Maurits Huijbrechtse met haar over de totstandkoming van de film en over hoe het nu met haar herontdekkingstocht gaat.

‘Doen jullie het weleens?’

Lang geleden, toen ik een jaar of twintig was, heb ik een vriendje gehad. Bij mij thuis werd er nooit over seks gesproken, ook niet met mijn “lopende” zussen. Tot mijn vader op een gegeven moment aan mij vroeg: ‘Doen jullie het weleens?’ Natuurlijk zei ik volmondig ja. De waarheid was echter anders, binnen mijn relatie bleek samen fijne, pijnloze seks hebben niet mogelijk. Bij het zoeken naar hulp haakte mijn vriendje af en stopte ook de relatie, en daarmee helaas ook mijn zoektocht naar seksualiteit. Tot het moment dat de film op mijn pad kwam.

Van een film over seks en zorg naar een film over Evelien

Mijn eerste contact met Elsbeth, de regisseur, drie jaar geleden kwam tot stand via een van mijn pgb-verzorgers Brigitte. Elsbeth had haar benaderd om mee te doen aan een film over seksualiteit in de zorg, omdat ze – naast haar pgb-werk voor mij en anderen – mensen met een verstandelijke handicap meeneemt op hun pad naar seksualiteit. In de film zou ik oorspronkelijk naast Brigitte gevolgd worden in mijn zoektocht naar intimiteit. Mijn verhaal bleek echter zo interessant dat ik als hoofdpersoon van de documentaire overbleef, om samen met Brigitte, mijn eigen avontuur aan te gaan vanuit haar filosofie dat intimiteit je een heler mens maakt.

Na deze beslissing begon een spannend proces van zowel grenzen verleggen als grenzen aangeven. In de film verleg ik mijn grens door via een speciaal bemiddelingsbureau een sekswerker te vinden met wie ik uiteindelijk in de film ook afspreek. De crew had daarover misschien graag wat meer scènes gefilmd, maar corona zat ze in de weg. Een beetje mazzel voor mij. Overigens vind ik dat sommige scènes niet per se nodig zijn voor het verhaal en mede dankzij mijn spastische lijf laat ik mij lastig regisseren. Het was best een ding: mijn eigen regie uit handen te geven. Ook over de titel had ik eerst mijn bedenkingen, want de documentaire gaat over zoveel meer! Wie ben ik? Wat kan ik met mijn lijf en hoe houd ik van mijn lijf? Ondanks dat ben ik supertevreden over het eindresultaat.

Na de film

Verreweg de meeste reacties zijn superpositief. De film heeft mij ten eerste veel zelfvertrouwen gebracht. Ik ben meer in mijn lijf gekomen. Het valt me op hoe mensen nu anders naar mij kijken. Hier in Enschede was ik door een vriend uitgenodigd om een week lang mijn schilderij dat in de film voorkomt te laten zien en de film te tonen. De eerste dag dat ik in de tentoonstellingsruimte kwam zei hij: ‘Een joggingbroek, dat kan niet, hoor. Je was op tv. Je hebt er wel eens beter uit gezien.’ Dus had ik de dagen daarna wat anders aan.

In Canada is de documentaire ook al in de prijzen gevallen op een filmfestival. Jammer genoeg was ik daar niet bij. Hopelijk volgen er ook hier in Nederland prijzen.

Er zijn ook wel wat negatieve en zelfs ronduit seksistische reacties onder het stuk over de documentaire, zowel in het Algemeen Dagblad als op Facebook. En ik word ook nog weleens door vieze mannetjes benaderd op sociale media.

Dit geeft juist aan hoe hard educatie nodig is! Dat wil ik dan ook gaan doen met de film: voorlichting geven binnen en buiten de zorg. Dit deed ik voor de film al jaren. Mijn boodschap is: aanraken is niet alleen maar functioneel. Je kunt met een gehandicapt lijf ook plezier hebben in de slaapkamer. Dat plezier ben ik nog steeds aan het ontdekken. Als het financieel kan met een sekswerker, als goed hulpmiddel.

Ben je benieuwd naar de documentaire? Sexual Healing is te zien op NPOplus.