Haal meer uit je rolstoel met ‘Check je zit’

Zit je eigenlijk nog wel lekker in je rolstoel? Linda Valent is ergotherapeut, onderzoeker, en de hele dag bezig met de vraag hoe anderen zitten. Want daar is veel aan te verbeteren. Daarom heeft ze de site www.checkjezit.nl ontwikkeld.

Linda wil het liefste rolstoelrijders zelf tot specialisten maken. Want hoe goed je adviseur ook is, het is namelijk jouw stoel. Dat is het idee achter de site www.checkjezit.nl. Een plek waar rolstoelrijders zelf kunnen ontdekken hoe ze beter kunnen zitten. Linda: “Je vindt daar informatie, maar ook de superhandige Check je zit-screening. Dat is een interactieve vragenlijst waarmee je inzicht kunt krijgen in je zithouding en tips om problemen met je rolstoel op te lossen. Want hoe meer je weet, hoe beter je zit- en rijproblemen kan voorkomen. En met al die kennis, kun je nog beter praten met een rolstoeladviseur of ergotherapeut.”

Dat moet anders, dat moet beter

Linda: "Het idee voor de site komt voort uit mijn werk als ergotherapeut. We zien heel veel zitproblemen waarvan je denkt, 'oh, dat was helemaal niet nodig geweest!'. Rolstoelen waarvan bij aflevering de spanbanden in de rug niet zijn ingesteld, bijvoorbeeld. Dat kan behoorlijke problemen veroorzaken. Uit onderzoek onder ervaren rolstoelgebruikers blijkt dat de helft vindt, dat het zitten nog beter kan. Dat was best heftig om te horen, een teken aan de wand. En toen dacht ik: dat moet anders, dat moet beter"

De Check-je-zit-screening

"De Check-je-zit-screening is de moeite waard voor iedereen. Onze vragen zetten je aan het denken. Over hoe je zit en wat beter kan. De check helpt om inzicht te krijgen in problemen zoals pijn, vermoeidheid en het missen van steun. De check geeft ook tips om de problemen met je handbewogen, trippel- of elektrische rolstoel op te lossen.

Het is sowieso slim om elk jaar of eens in de twee jaar een zit-APK te doen. Ik had ooit een jonge man als cliënt waarvan ik bijna zeker weet dat hij geen problemen had. Twee jaar later zag ik hem weer terug, en hij bleek ondertussen een scoliose, een zijwaartse verkromming, te hebben ontwikkeld en hij moest geopereerd worden. De site helpt om dit soort dingen te voorkomen: het is een beetje in een spiegel kijken, waar je zelf wijzer van wordt."

Rolstoelers als specialist

"We zijn, in het revalidatiecentrum waar ik werk, ook met een cursus gestart van zes tot acht bijeenkomsten. Daarin proberen we alle kennis die op de site staat, over te brengen bij revalidanten, zodat ze zelf specialist worden. De centrale vraag is: hoe werkt zitten nou eigenlijk? Je bekken is de basis, als je dat kantelt, gebeurt er van alles met je wervelkolom. Hoe meer mensen zich daar bewust van worden, hoe meer ze de rest van hun leven met plezier in hun rolstoel vooruit kunnen."

Top 3 van zitproblemen

"De Check-je-zit-screening op onze site levert ook cijfers op. Daaraan kunnen we zien wat de top 3 van zitproblemen is. Uiteraard worden de resultaten eerst geanonimiseerd voordat we ze gebruiken. Uit de antwoorden blijkt dat pijn in de onderrug bovenaan staat, samen met vermoeidheid. Een rugleuning die je naar voren duwt, is ook een veelgehoorde klacht. Daarna volgt scheefzitten met het risico op wervelkolomproblemen zoals scheefgroeien. Dit is zonde, want het is best vaak te vermijden."

Het hart in het midden

“Ik doe ook wetenschappelijk onderzoek, en wil een brug slaan tussen praktijk en wetenschap. Mijn hart ligt namelijk precies in het midden daarvan. Er is veel kennis uit de praktijk, maar ook veel wetenschappelijk onderzoek. Dát verenigen en inzichtelijk maken voor de mensen zelf, dát vind ik het allerbelangrijkste. Vanuit mijn rol als therapeut, probeer ik een partner, of coach te zijn voor mijn revalidanten. Zo kan ik met ze op een gelijk niveau werken en voorlichting geven. Ik voorkom dat mijn cliënten een kennisachterstand hebben, anders wordt het heel moeilijk om beslissingen te nemen over je eigen rolstoel."

De stoel van Susa

"Het hoeft niet altijd fout te gaan. Op onze site staat het filmpje 'Susa spelenderwijs'. Daarin zie je Susa, die 4,5 jaar oud is. Ze heeft een dwarslaesie. Ze weegt zelf 16 kilo, kreeg een rolstoel van 24 kilo aangemeten, en er is nu een bedrijf dat al een nieuwe stoel voor haar bouwt. Maar haar ouders laten haar ondertussen ongedwongen aan alles in het gezin mee doen. Niks is te dol. Ze schommelt, rijdt van een skatebaan of een trap af en lijkt nergens bang voor. Niks moet, alles mag, lol hebben. Dat is wel een lichtend voorbeeld van hoe je het als ouder kan aanpakken."

Advies voor ouders

"Voor ouders is mijn eerste advies: een rolstoel moet drie jaar vooruit kunnen, want kids zijn in de groei en de instelling van de zit en rugleuning moet constant worden bijgesteld. Een zit-orthese of zitkuip voor een kind dat nog groeit, is iets waarmee je dan ook moet uitkijken. Bij kinderen wil je bovendien dat de stoel steun biedt, maar ook vrijheid geeft. Als je ziet dat een kind een voorkeurshouding ontwikkelt, kijk dan uit. Een kind moet vrij zijn, kunnen spelen en bewegen."

Of je nu al jaren in een rolstoel zit, of juist heel kort, je hebt heel veel aan www.checkjezit.nl. Je kunt er terecht voor basiskennis over zitten, gewrichten, spieren en advies krijgen over het aanvragen en onderhouden van een rolstoel. Er staan checklists op die je kunnen helpen bij het aanvraagtraject. En leuke filmpjes van rolstoelers. Het is fijn als je niet afhankelijk bent van een ander. ‘Check je zit’ helpt je daarbij.  

https://www.checkjezit.nl